جمله ی « شرمندهَ ت کِردِم» در لکی  آکادمی لری

جمله ی « شرمندهَ ت کِردِم» در لکی 



دسته بندی ها : لکی

جمله ی « شرمندهَ ت کِردِم» در لکی 

یعنی «شرمنده ام کردی»  نه شرمنده ات کردم( کاملا برعکسِ فارسی)

که شاید برای برخی از مخاطبان گرامی عجیب به نظر برسد چون به ساختار صرف فعل گذشته متعدی همانندِ فارسی عادت کرده اند.

به اینگونه شیوه ی صرف فعل در زبان شناسی  ارگاتیو گسسته (split ergativity)می گوییم. در ارگاتیو گسسته  در افعال گذرا یا متعدی( که مفعول دارند) فعل بر اساس مفعول صرف می شود نه بر اساس فاعل!
مثلا فرض کنید 
اگر در فارسی به جای «من آن ها را دیدم»
می گفتیم «من آنها را دیدند» 
آنگاه ارگاتیو گسسته می شد،

زیرا فعل به جای اینکه بر اساس من که فاعل جمله است (دیدم) صرف شود بر اساس آنها( دیدند) صرف شده است که مفعول جمله است ،

یا اگر به جای «زیارتت  کردم» در فارسی می گفتیم  «زیارتم کردت» آنگاه ارگاتیو گسسته می شد.
مثلا در لکی 
من علی را دیدم 

می شود: مه علیم دی( فعل دیدن بر اساس علی صرف شده است که مفعول جمله است نه بر اساس من که فاعل جمله است ) 

 اینکه برخی ها می گویند لکی زبانی ارگاتیو است کاملا اشتباه است. ما در ایران و در هیچ کدام از زبان های هندواروپایی  ارگاتیو نداریم بلکه  ارگاتیو گسسته داریم.  ارگاتیو یعنی  ارگاتیو مطلق(absolutive ergativity)  و تعریف و شیوه ی آن با ارگاتیو گسسته کاملا تفاوت دارد. 

در ایران در گونه های زبانی مانند  کردی سورانی، لکی، بهبهانی، دیلی( روستای دیل در کهگیلویه و بویراحمد )، دشتی و  ... ارگاتیو گسسته داریم. همچنین  در این گونه ها فقط در صرف فعل گذشته متعدی و معادل فعل خواستن در زمان مضارع ارگاتیو گسسته هستند 

تنها فعل مضارعی که در لکی بصورت ارگاتیو گسسته  صرف می شود فعل  گستن( خواستن ) است بقیه فعل های مضارع لکی همانند فارسی بصورت غیرارگاتیو  گسسته صرف می شوند. 

نویسنده :محمد

آخرین ویرایش :1402/10/04 18:43:41

مقالات پیشنهادی
رنگ آبی آسمانی در زبان لری و ترکیبات آن
رنگ آبی آسمانی در زبان لری و ترکیبات آن

رنگ آبی آسمانی در لری

ادامه مطلب
بیتی د سهراو سپهری
بیتی د سهراو سپهری

لری مینجایی، لری لکی، لری جنوبی، لری بختیاری، مردم لر

ادامه مطلب
کتاب یاریارهای عاشقانه بهمئی
کتاب یاریارهای عاشقانه بهمئی

لری جنوبی، مردم لر

ادامه مطلب
فرمول اصلی ماضی بعید در لری
فرمول اصلی ماضی بعید در لری

ماضی بعید در لری

ادامه مطلب
بردشیرون
بردشیرون

شعر لری، شعر نو لری ، متون ادبی لری، لری مینجایی، بختیاری، لکی، لری دومنی

ادامه مطلب
فرآیند قلب در زبان مردم لر
فرآیند قلب در زبان مردم لر

بحث زبان شناسی، لری لکی، مینجایی، بختیاری، مردم لر

ادامه مطلب
مثل لری مینجایی
مثل لری مینجایی

ضرب المثل لری مینجایی

ادامه مطلب