بحران یا آشفتگی  اتنونیمیک در تقسیم بندی های زبانی و گویشی لری

Ethnonymic Crisis

اتنونیمیک (Ethnonymics) به دانش و اصول نامگذاری ها و تقسیم بندی پدیده های درون قومی گفته می شود و از دو ستاک ethno به مفهوم قومیت و -nym(نام) گرفته شده است.

در بحث نامگذاری شاخه های زبانی یا گویش های لری همواره یک عدم توافق و  آشفتگی وجود داشته که گاه حتی برخی از آنها را در مقابل نام لری قرار داده است با اینکه همه لری هستند و یک دوگانه ی مخرب تشکیل داده است.

مثلا گویش های بالاگریوه ای، خرم آبادی،  شوهانی، طرهانی، گیانی و...‌. همه یک شاخه یا یک زبان هستند ولی نام واحدی ندارند و بیشتر تحت عنوان لری شناخته می شوند که این مثلا به دوگانه ی مخرب لرو بختیاری یا لری و بختیاری می انجامد، پژوهشگران مختلف نام های مختلفی به آن داده اند چون در بحث علم و تقسیم بندی علمی نامگذاری لازم است.

آنونبی این گویش ها از زبان مردم لر را با هم  لری لرستانی نامیده است. هرچند از  لری شمالی هم استفاده کرده است. دیگرانی نیز هستند که به آن لری لرستانی می گویند.

سکندر امان الهی از این شاخه تحت عنوان  لری باختری( غربی) یاد کرده است و دیگرانی هم هستند که این شاخه را لری غربی می نامند

نام  مینجایی طی دو دهه ی اخیر هم زیاد به کار رفته است و حتی وارد مقالات و پایان نامه های دانشگاهی هم شده است( مانند پایان نامه زبان شناسی سرکار خانم الهام خدایی از دانشگاه الزهرا).

خانم بدیع الزمان در کتاب نگاهی به تاریخ خوزستان و برخی دیگر از این شاخه تحت عنوان  لری مدی    مدی Mady: عراق عجم  نام برده اند.

دکتر زهراکار، دکتر فتاحی و استاد علی اشرف صادقی و بسیاری دیگر از این شاخه تحت عنوان  لری فیلی نام برده اند.

همچنین استاد رحمانپور از  این شاخه از زبان مردم لر ( بالاگریوه، خرم آباد و توابع قدیم، شوهانی‌ و..‌‌‌.) با عنوان  لری میری( منسوب به میرنوروزِ شاعر نه طایفه ی میر) نام برده است.

در حوزه ی  بختیاری، اسم مجموعه تثبیت شده و مشخص است:  لری بختیاری ، ولی نام گویش ها، تقسیم بندی و تعداد دقیق گویش ها هنوز مشخص و تثبیت شده نیست هرچند نام هایی مانند گویش میوندی، میانی و جانکی کم کاربرد نیستند.

در حوزه ی آنچه اصطلاحا به ابتکار برخی زبانشناسان خارجی  لری جنوبی نامیده می شود هنوز نه این نام لری جنوبی( نام کل مجموعه) جا افتاده است یا مورد استفاده و توافق عموم است و نه تعداد یا نام واقعی گویش ها .  هنگام پرسیدن درمورد تعداد و چگونگی گویش های این حوزه، نام ها و گویش های مختلف و متعدد وگاه متناقض با عدم تقسیم بندی  روشن و مشخص پیشنهاد می شود.

نام  ثلاثی برای گویش لری شهرهای ملایر، نهاوند، شازند، تویسرکان، بروجرد و.... هنوز تثبیت شده نیست و اینکه آیا ثلاثی خود شاخه مستقلی از لری است یا یک گویش از شاخه زبانی لری دیگری است هنوز  جای بحث دارد.

مشکلات اتنونیمیک لر و لری محدود به اینها نیست؛ این فقط بخشی از این آشفتگی یا  بحران اتنونیمیک است که نه تنها پژوهشگران و جویندگان را سردرگم می سازد بلکه به واپاشی هویتی هم کمک می کند.

هیچکدام از این تقسیم بندی ها و نامگذاری ها هم (کاملا) مطرود یا مطلق نیست ممکن است هر کدام مزایا و معایبی داشته باشند.  بهتر است به جای جبهه گیری های ناسالم و لعن و نفرین یا ذوق زدگی و تحمیل نظر، عاقلانه و بر اساس مصلحت انتخاب کرد . اجباری هم نباید اعمال شود.