نگارنده:  غلامرضا مهرآموز

در لری دو واژه وجود دارد که در رسم الخط فارسی یکسان نوشته می شوند( گورونی) ولی دو تلفظ و معنای متفاوت دارند.

گۊرونی: guroni

این واژه  در لری کاربردی همانند  غربتی یا کولی دارد و در نگاه عامه کاربردی منفی دارد. احتمال دارد این واژه به نحوی مشتق از گورکانی باشد یعنی از سرزمین گورکانی ها( هند عصر وارثان تیمور) و کم کم به معنای غریبه و غربتی درآمده و معنای منفی به خود گرفته باشد.

اما گۉرونی  göwroni

 این واژه در درجه اول بار زبان شناختی دارد ( زبان مردم  گوران)

گورانی  زبان مشترک ادبی و دینی( آیین یارسان)  صفحات  غرب کشور بوده است. از آنجا که سرودها و آهنگ های مذهبی به گورانی بوده است واژه گورانی در کردی ( و تلفظ لری آن گۉرونی) مفهوم مطلق سرود و  آهنگ به خود گرفت. شاعران لر مانند مرحوم استاد ایزدپناه ( متوفی ۱۳۹۴)  و پیره زا( متوفی ۱۳۲۱) در اشعار خود از واژه گۉرونی به معنای ترانه و  آهنگ استفاده کرده اند. هنوز در برخی گویش ها مانند چگنی اصیل واژه گۉرونی به این معنا پرکاربرد است مثلا شما اگر به کانال ایل چگنی مراجعه کنید هم کاربرد این واژه با این معنی را به کرات مشاهده می کنید.

از دیگر مشتقات گورانی در زبان لری می توان به واژه گۉرونی چر göwroničêr   اشاره کرد به معنای هوره( در اصل یعنی آواز خواندن به سبک گوران ها، فعل چرنیئن که در زبان لر بزرگ هم بصورت چرنیدن وجود دارد یعنی صدا زدن، بانگ کردن، آواز خواندن)  و آن سبک آهنگی که لک ها می خوانند را به همین منوال لکی چر می گفتند.

برخلاف آنچه که در تواریخ رسمی می نویسند، شیعه شدن لرها با صفویه شروع نمی شود بلکه قبل از صفویه و از دوره اتابکان لر  به خاطر بروز اختلاف بین اتابک لر کوچک و خلیفه بغداد شروع شد ولی شیعه شدن کامل لرها تا دوره قاجار بطول انجامید‌. قبل از آن آیین لرها یارسان و سنی شافعی( البته باز  شدیدا متاثر از یارسان ) بود. هنوز در لری اصطلاحاتی وجود دارد که به اعتقادات عصر پیروی از آیین یارسان برمی گردد مثل کر داوئات وه دور سرت( دعای رفع بلا به هنگام خداحافظی) که شرح ارتباط آن با آیین یارسان در اینجا نمی گنجد.

پس دوستان عزیز گۉرونی را با گۊرونی مثل هم تلفظ نکنید و ننویسید.

همچنین این مثال مشکلات و ضعف خط فارسی برای نگارش کلمات لری را به خوبی نشان می دهد زیرا این رسم الخط همانگونه که از نامش پیداست خاص نگارش و خوانش فارسی است نه لری  . مثال فوق، همچنین توانایی خط لری پاپریک برای نگارش لری و رفع ابهام از دیکته واژگان لری را نمایان می سازد.  در لری واژه ی  گۉرونی با گۊرونی  از  لحاظ تلفظ و معنا تفاوت بسیار دارد هرچند با رسم الخط فارسی یکسان نوشته می شوند.