غلامرضامهرآموز

در لری افعال متعددی برای توصیف پدیده های هواشناسی وجود دارد که جالب است و امیدواریم در مکالمه لری کماکان همانند نسل لری گویان اصیل به کار برده شود. ما در اینجا روی افعال پیشوندی لری در توصیف پدیده های هواشناسی تمرکز می کنیم، هرچند افعال مرکب و بسیط متعددی وجود دارد. یکی از نکات جالب در مورد افعال پیشوندی بارش در لری آن است معنا و کاربرد آنها با نوعی مفهوم انتظار در هم آمیخته است‌
معرفی چند نمونه آن هم در یک شاخه از لری:

vêrnîāš شروع به بارش کرد
(معمولا شروع بارش در یک روز سرد ابری)
ضمیر ش š در اینجا مفعول و منظور باران است

ولی اگر پس از آن نام پدیده بارشی مانند برف، باران، تگرگ بیاید این ش یک شناسه تاکیدی فاعلی سوم شخص مفرد است!
vêrnîāš vê bāroň
vêrnîāš vê barf
vêrnîāš vê têgêrd/tîýêrd

در فارسی نیز گاه این حالت دیده می شود( گفتش: یعنی گفت و ش برای تاکید، آمدش و…) ولی نکته جالب تر این کاربرد در لری آن است که ضمیر” ش” در vêrnîāš بسته به وجود یا عدم وجود گروه اسمی پس از خود نقش عوض می کند‌‌.

فعل دیگری که برای نشان دادن شروع بارش به کار می رود vêrkêrdên است که بیشتر برای شروع بارش های ناگهانی سریع که کمتر مورد انتظار است به کار می رود
vêrkêrdêš vê rêheýł
vêrkêrdêš vê žiła

فعل vêrkdên اگر با ” باد” به کار رود دیگر معنی شروع کردن نمی دهد بلکه معنی وزیدن می دهد
bādiła dê łā aftawnêšinoň vêrkêrd
گردباد از سمت مغرب وزیدن گرفت

اگر در اثنای یک بارش شدید باران قطع شود و دوباره نبارد از فعل vādāštên می توان استفاده کرد
vādāštêš
mêni vādāštêš
البته برای بند آمدن باران از افعال مرکبی مانند
sā kêrd
یا
sārîšt kêrd
نیز استفاده می کنند ولی تفاوت این دو با واداشتن در این است که vādāštêš قطع ناگهانی یا غیرمنتظره باران است ولی دو فعل دیگر بند آمدن تدریجی و قابل انتظار بارش.

اگر پس از مدتی از بارش که دوباره مردم( به ویژه کشاورزان) انتظار و نیاز به بارش دارند ولی حتی گهگاه با وجود هوای ابری بارشی در کار نیست مثلا دو ماه است که علیرغم انتظار مردم دیگر بارشی در کار نیست از فعل vêrkašiên با شکل صرفی ذیل استفاده می شود:

vêrkašiš
vêrkašiša

که به مفهوم امتناع آسمان از بارش است و نوعی نگرانی و برآورده نشدن انتظار را می رساند.