رویکرد سلسله مراتبی-کارکردی به مسأله زبان مادری؛ تضعیف زبان مادری ریشه های محلی توسعه را می خشکاند. آکادمی لری

رویکرد سلسله مراتبی-کارکردی به مسأله زبان مادری؛ تضعیف زبان مادری ریشه های محلی توسعه را می خشکاند.



دسته بندی ها : زبان شناسی لری

ابراهیم خدایی

زبان فارسی از دیرباز زبان رسمی (درباری – اداری) و میانجی ایرانیان بوده است، اما در دوره اخیر برخی برای زبان فارسی ماموریتی فراتر از جایگاه تاریخی آن قائل شده اند، این گروه با روی کار آمدن رضاشاه موفق شدند نظر خود را به کُرسی بنشانند، به نام مدرنیته تعریف خود را از حاکمیت ملّی و تمرکزگرایی حاکم کنند و بکوشند زبان فارسی فراتر از یک زبان «رسمی و میانجی»، تبدیل به «زبان مشترک و مادری» ایرانیان هم بشود. در همین شهر خرم آباد و حتی از درون همان کودکانی که دیروز با آن ها فارسی تهرانی صحبت می شد تا مبادا نشانی از لهجه محلی در آن ها بماند، کسانی به سن نوجوانی و جوانی رسیده و قلم به دست گرفته اند که نه فقط زبان فارسی را به عنوان «زبان مشترک» ایرانیان نمی پذیرند که حتی در کارکرد تاریخی آن به عنوان «زبان اداری و میانجی» نیز تردید دارند.

تفکری که انسان ها را به مثابه اجزاء و اعداد می بیند فراموش کرده است ویژگی اساسی انسان نسبت به سایر جانوران به کیفیت ارتباط، همکاری، تعلق خاطر و عواطف او بر می گردد و از بین بردن زبان مشترک گروهی از انسان ها به معنی آسیب رساندن به کیفیت ارتباط، همکاری، تعلق خاطر و عواطف آن هاست تا جایی که برخی صاحب نظران توسعه از جنایتی به نام «قتل زبان مادری» و نقش این جنایت در خشکاندن ریشه های اخلاقی و روانی توسعه در ناخودآگاه افراد جامعه سخن می گویند.

در رویکرد «سلسله مراتبی – کارکردی» زبان فارسی و زبان های مادری بیشتر از آن که در رقابت و مسابقه باشند، از آن جا که کارکرد و جایگاه متفاوتی دارند، بی بدیل و بی جانشین هستند. زبان فارسی به عنوان زبان علمی و سیاسی کارکردهایی دارد که لُری و کردی و بلوچی ندارند، از سوی دیگر زبان های مادری به عنوان زبان های اجتماعی و فرهنگی کارکردهایی متفاوت از زبان رسمی فارسی دارند.

می توان زبان انگلیسی (جهانی)، فارسی (ملی) و لری (محلی) را در رقابت و مسابقه ای نابودکننده ندید. به بیانی ساده، زبان انگلیسی (یا عربی و غیره) برای برقراری ارتباط میان ایرانیان و غیر ایرانیان، زبان فارسی برای برقراری ارتباط میان ایرانیان و همچنین امور علمی و اداری ایشان، و زبان بومی برای برقراری ارتباط میان همشهریان کارایی دارد. یکی زمینه همکاری جهانی، دیگری زمینه همکاری ملّی و سومی زمینه همکاری محلّی را فراهم می کند، اگر هر کدام از آن ها نباشد یک بخش از همکاری می لنگد یا کیفیت می بازد.

رویکرد سلسله مراتبی – کارکردی با برخی ادعاهای واگرایان از قبیل لزوم رسمیت بخشیدن به سایر زبان ها در کنار زبان فارسی و یا تدریس علوم مختلف به زبان های مادری مخالف است اما راه حل های ساده و عملیاتی برای حمایت از زبان های مادری (و نه رقابت آن با زبان فارسی) پیش پای مان می گذارد که اغلب از سوی قوانین اساسی و اسناد بالادستی کنونی جمهوری اسلامی نیز حمایت می شوند و نیازی به تصویب قوانین جدید ندارند.

نویسنده :محمد

آخرین ویرایش :1400/07/03 20:11:32

مقالات پیشنهادی
ابتکار جوان یاسوجی برای زنده نگاه داشتن زبان لری(لری جنوبی)
ابتکار جوان یاسوجی برای زنده نگاه داشتن زبان لری(لری جنوبی)

لری جنوبی، مردم لر

ادامه مطلب
ضمه در الفبای لری
ضمه در الفبای لری

ضمه در الفبای پاپریک یا o

ادامه مطلب
رنگ آبی آسمانی در زبان لری و ترکیبات آن
رنگ آبی آسمانی در زبان لری و ترکیبات آن

رنگ آبی آسمانی در لری

ادامه مطلب
درباره خط لورتین و پاپریک
درباره خط لورتین و پاپریک

رسم الخط پاپریک و لورتین در زبان مردم لر

ادامه مطلب
فعل لری بختیاری
فعل لری بختیاری

لٛوری بختیاری، خٱلک لٛۏر، مٱتٱل

ادامه مطلب
اگر زبان مادری از کسی دریغ شود، دچار چه رنجهایی می شود
اگر زبان مادری از کسی دریغ شود، دچار چه رنجهایی می شود

زبان مادری، لری، کردی، ترکی، لری لکی

ادامه مطلب
جفت کمینه Minimal pair
جفت کمینه Minimal pair

جفت کمینه Minimal pair

ادامه مطلب