امروزه اینگونه القاء شده است که واژه آگر( آتش) و مال(خانه) مختص کردی و لکی است و معادل های لری آنها به ترتیب تش و هونه است مثلا چون لری لهجه ای از فارسی است، ولی واقعیت خلاف این را می گوید.
بله، شکی نیست که در لری رایج معاصر واژگان تش و هونه بسیار پرکاربرد و یکه تاز هستند ولی اینکه بگوییم آگر و مال لری نیستند امری کذب و خلاف واقع است.
واژه مال که در کل لر کوچک و لر بزرگ به معنای خانه بالاخص خانه عشایری وجود دارد. اشعار شاعران سرشار از کاربرد واژه مال است. واژگان ترکیبی مالکنون و مال به ره…(در لربزرگ) و مالگه، جامالسئ ، مالی( اهلی)، دورمالی و….( در لر کوچک) با ترکیب همین واژه ساخته شده اند. هنوز در زبان پیرمردان و پیرزنان اصیلگوی لر مینجایی و میوندی و..…واژه مال به معنای خانه به کار می رود. پدرم وقتی ماشینم را جلوی در خانه اشان مثلا در یک روز گرم تابستانی یا بارانی پارک می کنم به من می گوید ” روله اَ سی چئ ماشینت نمئاری وا مال ؟”.
خود واژه هونه هم در زاگرس غریبه نیست. در ادبیات کهن گورانی آن را یانه می گویند. یانه، هانه وهونه هم از قدیم وجود داشته است. خود واژه خانه هم وجود داشته است. در کردی هم واژه خانه وجود داشته و دهها ترکیب با آن ساخته شده قوتابخانه( مدرسه)، خانه نشین( بازنشست) و….
ولی مشکل مثل همان چش و تیه است که از بس چش پرکاربرد شده که واژه تیه را دارد از خانه بیرون می کند. علت روانشناسی اجتماعی پشت قضیه است. ما دچار عدم اعتماد به نفس زبانی یا به دلایل گوناگون دچار تحقیر زبانی شده ایم و سعی می کنیم تا حد امکان از کلمات زبان رسمی استفاده کنیم یا از کلماتی در زبان خود استفاده کنیم که به زبان رسمی نزدیک تر باشند تا وجهه بیشتری کسب کنیم.
واژه آگر نیز هم از گذشته از صفویه تا کنون در شعر شاعران لر دیده می شود، در گفتار برخی کهنسالان هنوز هست. از قضا سردار اسعد بختیاری در یک قرن پیش که فهرستی از واژگان پرکاربرد لری بختیاری را آورده است به آگر هم اشاره کرده است. در لری بالاگریوه ای قدیم واژه آسر نیز به معنای آتش است همریشه با آگر. در بختیاری آکر هم تلفظ می شود.
البته لری ( لری اصیل) زبان بسیار زایا و مولدی است و با همین واژه تش هم دهها واژه جدید ساخته است که در فارسی ساخته نشده اند.
حمله مغول و شروع تحولات جدید زبانی فرهنگی در جامعه لر
حمله مغول و شروع تحولات جدید زبانی فرهنگی در جامعه لر
ادامه مطلبتاثیرات منفی بحران هویت بر سیاست، زبان و هنر
بحران هویت و بحران زبانی در مادران و کودکان لر
ادامه مطلب