تعابیر و اصطلاحات، جنبه هایی از روح زبان آکادمی لری

تعابیر و اصطلاحات، جنبه هایی از روح زبان



دسته بندی ها : زبان شناسی لری

غلامرضا مهرآموز

هرچند در نگاههای مکانیکی و ایستا به زبان بیشتر روی واژگان، نحو( دستور)، واج و… تمرکز می شود که البته این هم ضرورت و اهمیت وافری دارد ولی در نگاه ارگانیک به زبان، اصطلاحات، تعابیر، ضرب المثل ها و نظایر آن، اهمیت بیشتری دارند زیرا روح و کاراکتر زبان را تشکیل می دهند. از نظر زبان شناسی، اصطلاحات، تعابیر ، ضرب المثل ها و نظایر آن، بُعد فرهنگ_ویژه(culture _specific) زبان را تشکیل می دهند و در اینجاست که زبان به معنی واقعی واجد و ظرف انتقال فرهنگ های بشری می شود. متاسفانه در بررسی های ساختارگرا (structuralist) از زبان که در زبان شناسی معاصر ایران غلبه دارد و سنگینی می کند به این بعد از زبان بسیار کمتر پرداخته می شود.

در اینجا به عنوان یک مطالعه موردی به بررسی چهار اصطلاح از انبوه اصطلاحات و تعابیر اقتصادی در یکی از شاخه های پیوستار زبانی لری با رسم الخط فارسی می پردازیم؛ شاخه موسوم به مینجایی:

ونِمش د آو: خیلی ارزان فروختمش( در حدی که ضرر کردم)

چون چیزی را که آب ببرد انسان طرفی از آن نمی بندد یا در قدیم چیزهایی را که دیگر نمی خواستند در رودخانه می انداختند مثل سبزه ها. پس در معامله ای که فروشنده ناراحت است که مال خود را خیلی ارزان فروخته است می گوید : ونمش د آو

دس نونی اولانش: das noni ułānêš

مراقب خرج کردن خودت باشی، در خرید جوگیر نشوی

مثلا زن به شوهر بگوید که برو بازار چه و…چه بخر ولی ” دس نونی اولانش”( دست آن طرفش نیندازی) یعنی منظور این است که بغل خود را آنقدر باز نکنی که کالاهای بازار را حتی از آن سوی دور هم در بر بگیری کنایه از اینکه خرج کن ولی ولخرجی نکن

تش مئ ورکِنم پری نَزنَه م

چیزی مثل اینکه در فارسی می گویند صورت خود را با سیلی سرخ نگه می دارم

گوینده در اینجا می گوید اگر می بینی که من اینجا آتش روشن کرده ام( برای درست کردن کباب نیست) بلکه بخاطر آن است که در کنار این آتش جن به من حمله نکند( پس برداشت اشتباه نکن من پولدار نیستم)

هیچ پی دَس نارم hič pedas nārêm

منظور این است که هر کاری می کنم هیچ پس اندازی نمی توانم انجام دهم خرجم زیاد است و گوینده ناراحت است اما در اینجا پس انداز به پی دس تعیبر شده است یعنی رد دست همانگونه که می گویند رد پا

اما چرا پی دس( رد دست) برای پس انداز

دست در اینجا کنایه از کار کردن است چون دست مهمترین اندام کار کردن است و همانگونه که رونده از خود اثری برجا می گذارد دست انسانی هم که کار می کند باید اثری از خود به جا گذارد که همان پس انداز است و وقتی پس اندازی نباشد انگار که ردی از حاصل آن کار باقی نمانده است

امیدوارم در بررسی های زبان به ویژه در ایران و بالاخص در زاگرس صرفا روی جنبه های مکانیکی و ایستای زبان تمرکز صرف ساختارگرایانه نشود و به جنبه های فرهنگی، اجتماعی…. و انسان شناختی زبان که بعد ارگانیک زبان و به عبارتی روح زبان را تشکیل می دهد هم توجه شود‌، آنچه در بالا آمد تنها نمونه ای ساده و فتح بابی بود برای بررسی زبان در سطوح معنادار اجتماعی، فرهنگی، انسان شناختی و…. با نگرش ارگانیک و غیرساختارگرا.

نویسنده :محمد

آخرین ویرایش :1400/02/17 12:34:50

مقالات پیشنهادی
ترجمه فارسی کتاب «گویش‌شناسی» (Dialectology) ترجمه مشترک سامان سامنی و اکرم شکاریان بهزادی منتشر می‌شود.
ترجمه فارسی کتاب «گویش‌شناسی» (Dialectology) ترجمه مشترک سامان سامنی و اکرم شکاریان بهزادی منتشر می‌شود.

انتشار ترجمه فارسی کتاب «گویش‌شناسی» ترجمه مشترک سامان سامنی و اکرم شکاریان بهزادی

ادامه مطلب
آیا از لحاظ علمی زبان شیرین و ناشیرین داریم؟
آیا از لحاظ علمی زبان شیرین و ناشیرین داریم؟

زبان شناسی، لری، مینجایی، لکی، ترکی، کردی

ادامه مطلب
دؽاری کردن آمٱئمتٱقی خوݩ چالٱنگ
دؽاری کردن آمٱئمتٱقی خوݩ چالٱنگ

زڤوݩ لٛۏری، مؽنجایی، لٱکی، بختیاری، لوری دۊمنی

ادامه مطلب
ریشه واژه پایار
ریشه واژه پایار

واژه پایار

ادامه مطلب
افعال پیشوند هواشناسی در  لری
افعال پیشوند هواشناسی در لری

هواشناسی، محیط زیست، لری، مردم لر، مینجایی، لکی

ادامه مطلب
بررسی تطبیقی چند واژه در لری لرستان و لری کهگیلویه و بویراحمد
بررسی تطبیقی چند واژه در لری لرستان و لری کهگیلویه و بویراحمد

لری جنوبی، لکی، بختیاری، مینجایی، مردم لر

ادامه مطلب
تشریح چند واژه و اصطلاح برای سرما،حالت های سرمایی و احساس سرما در زبان مردم لر
تشریح چند واژه و اصطلاح برای سرما،حالت های سرمایی و احساس سرما در زبان مردم لر

تشریح واژگانی سرما و گرما در لری(مینجایی، لکی، بختیاری)

ادامه مطلب